Archeologie en cultuurhistorie
Cultuurhistorie levert een belangrijke bijdrage aan het karakter van onze omgeving, en daarmee aan onze identiteit. De huidige positie van Doetinchem als centrumstad van de regio kan niet begrepen worden zonder terug te kijken naar de rijke en gevarieerde geschiedenis van de stad. Cultuurhistorie neemt een vanzelfsprekende plaats in bij ruimtelijke ontwikkelingen. Deze worden verbonden met de geschiedenis boven en onder de grond. Er wordt ingezet op behoud door ontwikkeling, op herbestemming en op restauratie en duurzaamheid.
Speerpunten
De gemeente Doetinchem is trots op haar cultuurhistorie en wil dat ook laten zien. In de nota Continuïteit in Karakter Cultuurhistorie Doetinchem (pdf, 8.5 MB) zijn vijf belangrijke thema’s met bijbehorende ambities opgenomen.
- Krimp, leegstand en herbestemming. Bij leegstaande monumenten is herbestemming uitgangspunt. Bij leegstand van overig erfgoed wordt de keuze voor herbestemming of (gedeeltelijke) sloop naast de cultuurhistorische waarde mede bepaald door de maatschappelijke-, bouwtechnische- en omgevingswaarde.
- Duurzaamheid en innovatie. Met respect voor de cultuurhistorische waarden van de gebouwen stimuleren wij energiebesparing en de toepassing van alternatieve energiebronnen.
- Instandhouding. Wij willen waardevol cultuurhistorisch erfgoed blijvend in stand houden, beschermen en verval voorkomen.
- Kennis vergroten en uitwisselen. De kennis over de cultuurhistorie van Doetinchem vergroten, delen en inzichtelijk maken voor een breed publiek vinden wij belangrijk.
- Leefomgeving en participatie. Wij willen het besef en de waardering voor cultuurhistorie in Doetinchem vergroten, en maken cultuurhistorisch erfgoed zo veel mogelijk zichtbaar en beleefbaar in de openbare ruimte.
Er is veel specialistisch onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische waarden van stad, dorpen en buitengebied.
Voor meer informatie over de cultuurhistorie van Doetinchem kunt u een e-mail sturen naar gemeente@doetinchem.nl.
Monumenten
De gemeente telt 35 rijksmonumenten en meer dan 100 gemeentelijke monumenten. Het monumentenbestand van Doetinchem is rijk en divers en bestaat uit boerderijen, woonhuizen, kerken, scholen, fabriekspanden en winkelpanden. Ook twee kastelen (Slangenburg en de Kelder) en een voormalige gevangenis (De Kruisberg) maken deel uit van het historisch erfgoed. Monumenten hebben een beschermde status. Dit betekent dat het verboden is om een monument af te breken of te vernielen, en dat voor wijzigingen aan het monument vergunning moet worden aangevraagd bij de gemeente. Monumenteigenaren kunnen subsidie krijgen voor restauratie en onderhoud van hun monument.
Op de digitale monumentenkaart kunt u alle gemeentelijke en rijksmonumenten vinden en in de Erfgoedverordening 2024 (link) staan de regels die betrekking hebben op monumenten. In de Subsidieverordening gemeentelijke monumenten en molens 2014 staan de voorwaarden voor het verkrijgen van een monumentensubsidie.
Subsidie monumenten
Wilt u informatie over het aanvragen van subsidie voor een monument, lees dan de pagina Subsidie voor monumenten.
Archeologie
De gemeente Doetinchem heeft een rijke historie, waarvan nog veel restanten terug te vinden zijn in de bodem. Zo zijn er bij de aanleg van de oostelijke randweg vuursteentjes uit de Oude Steentijd rond 10.000 jaar voor Christus gevonden. En bij de herinrichting van de Terborgseweg kwam in 2018 een deel van de oude stadsmuur te voorschijn. Deze kazemat was onderdeel van de Hamburgerpoort, één van de vier stadspoorten van Doetinchem.
Om ervoor te zorgen dat deze resten niet verloren gaan zijn er regels opgesteld wanneer archeologisch onderzoek moet worden uitgevoerd. Deze regels zijn te vinden op de archeologische beleidskaart. Aan de basis van deze kaart ligt de archeologische waarden- en verwachtingenkaart, waarop de archeologische vindplaatsen in de gemeente staan aangeven. De verschillende verwachtingszones zeggen iets over de kans op het aantreffen van archeologische resten. De meest recente beleidskaart is vastgesteld op 30 maart 2020. Onder het uitklapveld “Kaarten en catalogus” vindt u alle belangrijke archeologische kaarten en rapporten.
Bebouwing in het buitengebied
De gemeente Doetinchem heeft een zeer uitgestrekt en gevarieerd landelijk gebied. Verschillende landschapstypen, oude wegen- en waterstructuren en verschillen in hoogte en verkaveling zorgen voor veel afwisseling en een aantrekkelijk kleinschalig landschap. Van oudsher zijn vooral de hoger gelegen essengronden bebouwd. Hier konden boeren een gemengd bedrijf voeren en een bestaan opbouwen. De historische boerderijen in het buitengebied van Doetinchem Wehl en Gaanderen behoren in hoofdopzet tot hetzelfde type: de hallehuisboerderij. Deze boerderijen zijn bescheiden van omvang, waarbij het dak oorspronkelijk ondersteund werd door houten gebinten, en het woon- en bedrijfsgedeelte van elkaar gescheiden zijn door een dwarsmuur. Vaak zijn er vele bijgebouwen op het erf, zoals schuren en hooibergen. De meeste boerderijen in de gemeente Doetinchem dateren uit de periode 1850 – 1940.
Er heeft een inventarisatie naar cultuurhistorisch waardevolle bebouwing in het buitengebied plaatsgevonden. Op basis daarvan is een lijst samengesteld met gebouwen die hoge cultuurhistorische waarde hebben. Wilt u deze lijst inzien, of wilt u weten of uw gebouw op deze lijst staat? Neem dan contact met ons op. Dit kan via (0314) 377 377 of mail naar gemeente@doetinchem.nl.
