Historie en bebouwing
Gemeente Doetinchem bestaat uit de stad Doetinchem, de dorpen Wehl en Gaanderen en de buurtschappen Nieuw-Wehl, Langerak en IJzevoorde.
De stad Doetinchem
De stad Doetinchem ontwikkelde zich in de middeleeuwen tot een vestingstad aan de Oude IJssel. Met een stadsmuur, stadsgracht en vier stadspoorten. Doetinchem houdt lange tijd een overwegend agrarisch karakter. Pas in de loop van de 19e eeuw kwam de groei van de stad op gang. Behalve aan de betere verbindingen en de opkomende industrie is de groei van de stad ook te danken aan invloedrijke personen zoals dominee Jan van Dijk en drukker Cees Misset. In eerste instantie breidde de stad zich verder uit langs de invalswegen naar andere plaatsen. In de 20e eeuw ontstonden nieuwe wijken, eerst aan de noordoostzijde van het centrum, later ook aan de overzijde van de Oude IJssel. De bombardementen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben een deel van het stadscentrum weggevaagd. Tijdens de wederopbouw bleef de historische structuur en kenmerkende eivorm van de binnenstad herkenbaar. De uitbreiding van de bebouwing aan de overzijde van de rivier leidde ook tot de aanleg van nieuwe bruggen over de Oude IJssel.
Het dorp Wehl en omgeving
Uit archeologisch onderzoek blijkt dat het dorp Wehl en omgeving een zeer lange bewoningsgeschiedenis heeft. Het dorp is ontstaan op een kruispunt van wegen. Het historische dorpshart rond het Kerkplein vormt met diverse voorzieningen het centrum van het dorp. Vanaf enig moment was Wehl een versterkt dorp compleet met stadswal en stadsgracht. Hiervan is niets bewaard gebleven. Wehl bleef hoofdzakelijk agrarisch van karakter, echte industrialisatie is nooit van de grond gekomen. Een groot deel van de woningen in het dorp is van na de Tweede Wereldoorlog.
Het dorp Gaanderen
Het dorp Gaanderen ontwikkelde zich pas in de tweede helft van de 19e eeuw rondom de Martinuskerk aan de Kerkstraat. In de eerste helft van de 20e eeuw ontwikkelde zich ten zuiden van de oude dorpskern een nieuw dorp aan het spoor door de groeiende ijzerindustrie. De bebouwing breidde zich verder uit langs de Hoofdstraat en de Rijksweg. De metaalverwerkende industrie is inmiddels vrijwel geheel uit het dorp verdwenen. Het terrein van de voormalige Pelgrimfabriek in het hart van Gaanderen is omgebouwd tot een woonwijk.
Het buurtschap Langerak
Het buurtschap Langerak is van oorsprong een buurtschap met enkele boerderijen dat zich ontwikkelde tot een lintdorp doordat er woningen gebouwd werden voor de werknemers van de ijzergieterij.
Het buurtschap Nieuw Wehl
Het buurtschap Nieuw-Wehl oogt eerder als een klein dorp dan een buurtschap. Vanuit een voormalig klooster ontstond een zorginstelling die het karakter van het dorpje mede bepaalt.
IJzevoorde
IJzevoorde is een klein buurtschap aan de oostzijde van Doetinchem met woningen in lintbebouwing.
