Landelijk gebied in balans op weg naar 2036

Nieuwe opgaven vragen om verandering in het landelijk gebied

In Doetinchem willen we prettig kunnen wonen en werken in een toekomstbestendig landelijk gebied. Dat is voor ons een belangrijk uitgangspunt. Tegelijkertijd is heel Nederland inmiddels in gesprek over de grote (maatschappelijke) opgaven. Veel van de opgaven waar we voor staan doen een beroep op ruimte. Dat lijkt te omvangrijk voor het landelijk gebied, tenzij we koppelkansen benutten en meerdere functies dus letterlijk op één plek bij elkaar komen. Op landelijk en ook provinciaal niveau zijn daarin nog geen keuzes gemaakt, die wij kunnen uitwerken. We kiezen ervoor die keuzes af te wachten.

Ondersteunen van de nodige ontwikkeling in de landbouw

De agrarische sector beweegt zich steeds meer richting natuurinclusieve landbouw. Dat is landbouw waarbij zo veel mogelijk rekening wordt gehouden met de natuur, dus met oog voor onder andere planten en dieren, water en bodem. Tegelijkertijd zijn er nog veel rijks-, maar ook gemeentelijke regels die dat lastig maken. We kiezen ervoor om hierin de landelijke en provinciale keuzes uit te werken. We willen daarmee de ontwikkeling van de landbouw zo goed mogelijk ondersteunen en verder brengen.

Het landelijk gebied leent zich voor bepaalde opgaven, die in stad en dorp lastiger of niet haalbaar zijn. Simpelweg omdat er in een stad of dorp bijvoorbeeld geen ruimte voor is. Een stuk natuur aanleggen om de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan, is nou eenmaal wat makkelijker in het landelijk gebied dan in de stad. En dat is nodig om naar de situatie toe te werken dat onze gemeente in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht.
 

Achterhoeks landschap in harmonie

We vinden het belangrijk dat het Achterhoekse landschap overeind blijft en koesteren de kwaliteiten van het landelijk gebied. We vinden dat ontwikkelingen van meerwaarde moeten zijn voor de leefomgeving en dat het Achterhoekse landschap haar identiteit behoudt. Met een goede regie en soms met subsidie is het mogelijk om tegelijkertijd waardevol landschap te beschermen.

We versterken de natuur door het stimuleren van de aanleg van natuur en de aanplant van groen. Daarbij hebben we aandacht voor het ontwikkelen van een robuuste, aaneengesloten groenblauwe structuur. Dat is de aaneenschakeling van natuur- en watergebieden. De groenblauwe structuur in het landelijk gebied is grotendeels vastgelegd in provinciaal beleid (Gelders Natuurnetwerk en Groene Ontwikkelingszone).

We hebben de ambitie deze structuur goed aan te laten sluiten op gemeentelijke groenstructuren, om een groot netwerk te ontwikkelen. Het versterken hiervan leidt tot een verbetering van de (recreatieve) gebruikswaarde en verhoogt de natuurwaarde (meer uitwisseling van populaties). Deze structuur wordt hierdoor ook meer toekomstbestendig en draagt zo tegelijk bij aan een vitaal landelijk gebied. Bijkomend zorgt een groenblauwe structuur voor meer schaduw- en koelteplekken en routes voor mens en dier bij extreme hitte. Door verschillende oorzaken is de kwaliteit van de natuur achteruitgegaan. Veel bomen hebben bijvoorbeeld schade ondervonden van droogte. Ook hebben meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen invloed op de kwaliteit van de natuur. Dat geldt ook voor uitstoot van industrie en verkeer. We proberen de achteruitgang te stoppen.

Omdat het landelijk gebied belangrijk is als leefgebied voor veel dier- en plantensoorten, is het nodig hier voldoende aandacht voor te hebben. Dit omdat we streven naar een vitaal landelijk gebied. We stellen daarom de basiskwaliteit natuur (dat is de minimale kwaliteit voor natuur) als ondergrens in, met als doel ons in te zetten voor het behoud van tenminste het niveau van algemene soorten. We stellen een biodiversiteitsplan op, waarin de basiskwaliteit natuur nader wordt uitgewerkt.

Beschreven ambitie landelijk gebied afgebeeld op de kaart

Uitdagingen op het gebied van energieopwekking

We zoeken plekken voor energieopwekking. Voor zowel ‘zon op veld’ als wind zijn er lopende initiatieven in ontwikkeling. Nieuwe initiatieven wachten de nieuwe versie van de Regionale Energie Strategie Achterhoek (RES) af. Initiatieven voor ‘zon op gebouw’ en ‘zon op erf’ gaan door, voor zover de netcapaciteit het toestaat. Er geldt een maximum percentage van 3% voor de oppervlakte landbouwgrond die ingezet kan worden ten behoeve van zonneparken. Als de genoemde vier zonneparken zijn gerealiseerd, legt dat beslag op ongeveer 24 hectare, dat wil zeggen 1% van de landbouwgrond. Om de ambities op het vlak van duurzaamheid te halen, zijn we voor een deel aangewezen op het landelijk gebied. Dat komt omdat niet alles past in een stedelijke omgeving. Tegelijkertijd is het toevoegen van dit soort functies geen vanzelfsprekendheid voor de bewoners van het landelijk gebied. Het is belangrijk om lusten en lasten over en weer te delen. Wij vinden het belangrijk dat inwoners er financieel van mee kunnen profiteren. Ons doel is minimaal 50% lokaal eigendom en medezeggenschap bij duurzame energieopwekking.

Werken aan een prettig woon-, werk- en verblijfsklimaat

We werken in het landelijk gebied aan een betere omgevingskwaliteit. Dit is het samenspel van ruimtelijke kwaliteit, het voldoen aan veiligheids- en milieunormen, sociale en economische samenhang e.d. In het landelijk gebied moet ruimte zijn voor agrarisch gebruik en andere passende functies. Voor de bewoners van het landelijk gebied werken we aan perspectieven met een goed woon- en leefklimaat. Dat betekent onder andere dat er voldoende voorzieningen aanwezig moeten zijn. En, dat we ons inzetten het landelijk gebied veilig te houden, bijvoorbeeld door ondermijning tegen te gaan. We zien kansen om stad en land elkaar te laten versterken. Zo kunnen inwoners van de stad genieten van wandelingen door het landelijk gebied waar veel boeren hard werken om het te beheren. Op hun beurt kunnen die inwoners de boeren helpen door meer lokale producten te kopen.

We zien dat er vaker wensen zijn om agrarische grond anders te gebruiken. We blijven samen met inwoners zoeken naar een goede en veilige invulling van voormalige agrarische erven.
 

Ontspannen in een landelijke omgeving

De recreatieve functie van ons landelijk gebied is bekend en gewild. De promotie hiervan wordt samen met Achterhoek Toerisme voortvarend opgepakt. In het traditionele domein van agrariërs en natuurbeheerders ontstaat meer behoefte aan recreatieve mogelijkheden. De recreatieve mogelijkheden, kwaliteiten en waterbeleving van de Oude IJssel willen we versterken. De uitdaging is om de verhouding tussen inwoners, toeristen, recreanten en ondernemers in balans te houden. Daarom kijken we goed naar de plekken waar groei mogelijk is en naar de plekken die vooral moeten blijven zoals ze zijn.

Vitaal Landelijk Gebied Gelderland 

Het Rijk werkt aan een Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de provincie Gelderland stelt het Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG) op. Hierin staan maatregelen die bijdragen aan de doelen uit het NPLG op het gebied van water, natuur, klimaat, stikstof en landbouw. Deze thema’s worden in samenhang gewogen met de andere grote opgaven in het landelijk gebied zoals energietransitie, gezonde en veilige leefomgeving, leefbaarheid en mogelijke verstedelijking. 

Hoe bereiken we dit?

Om te zorgen dat het Achterhoekse landschap haar identiteit behoudt, is behoefte aan inzicht in de waarden van het landschap, voor natuur en biodiversiteit. Daarvoor doen we een inventarisatie naar de landschapswaarden in combinatie met een biodiversiteitsscan. Om onze groene ambities in het landelijk gebied waar te maken, stellen we een biodiversiteitsplan op. Daarin komen onze ambities voor natuur met daaraan gekoppeld maatregelen hoe we de biodiversiteit gaan verbeteren. We krijgen in beeld waar landschappelijke verbeteringen aangebracht kunnen of moeten worden. Met slimme inrichting van landschap en watersysteem kunnen we zorgen voor het behouden en bevorderen van biodiversiteit.

In het landelijk gebied ligt de focus vanuit de vastgestelde Klimaatadaptatiestrategie Doetinchem vooral op het thema droogte. Via het project ‘Aanpak Droogte Achterhoek’ (onderdeel van onze uitvoeringsagenda klimaatadaptatie) is de huidige situatie voor droogte in beeld gebracht voor de Achterhoek. Om droogte te bestrijden moeten we meer water vasthouden. Waterschap, provincie en gemeenten nemen nu het voortouw in de aanpak van droogte. De regionale samenwerking binnen het project Aanpak Droogte Achterhoek biedt kansen om middelen te stapelen en werk met werk te maken. 

We onderzoeken de verruiming van mogelijkheden voor woningsplitsing in het landelijk gebied. Daarmee is vanuit de naoberschapgedachte het realiseren van een meergezinshuishouden mogelijk. Daarbij kan vooruit worden gelopen op een toekomstige mantelzorgsituatie. We onderzoeken ook de haalbaarheid van andere woonvormen gericht op naoberschap, zoals erfdelen.